Aanbiedingsbrief

Aan de gemeenteraad,

Hierbij bieden we u de programmabegroting 2021 van de gemeente Venray aan. We geven u hierin op programmaniveau inzicht in de meerjarenbegroting 2022-2024. In deze aanbiedingsbrief lichten we een aantal belangrijke zaken uit. Voor een overzicht op hoofdlijnen hebben we daarnaast de begroting grafisch weergegeven in een infographic. U vindt de infographic na de inleiding en op de website van de gemeente. Naast deze infographic vindt u een beknopt overzicht van de financiële wijzigingen per programma.

Ondanks de onzekere tijd toch onze doelstellingen blijven nastreven.
In deze bijzondere tijd worden we geconfronteerd met meer onzekerheden dan ooit. Naast de onzekere financiële gevolgen van COVID-19 hebben onder meer de oplopende uitgaven in het sociaal domein en de effecten van de herverdeling van het Gemeentefonds gevolgen voor onze meerjarenbegroting.
Ondanks de onzekere financiële situatie waarin we verkeren, willen we -binnen de mogelijkheden- maximaal inzetten op het realiseren van onze ambities uit de toekomstvisie  “Venray loopt voorop” en de doelen uit het collegeprogramma 2018-2022 “Een gezonde toekomst voor Venray”.
Voor 2021 is onze programmabegroting sluitend. Met de kennis van nu lukt dat na 2021 niet meer, onder andere door de te verwachten korting op het gemeentefonds en de tekorten in het sociaal domein.
Alle doelen uit het collegeprogramma  staan overeind. We doen geen concessies aan ons ambitieniveau. De daarvoor benodigde extra inzet, middelen en investeringen zijn opgenomen in deze begroting. Zeker in deze tijd willen we ons als lokale overheid maximaal inzetten om onze maatschappij en economie draaiende te houden en waar mogelijk anticyclisch te handelen. Op regionaal niveau helpen de Regiodeal met Rijk en Provincie en de Investeringsagenda die we samen met de provincie zijn overeengekomen ons daarbij. We realiseren daarmee voor de komende jaren een investeringsimpuls van € 75 miljoen voor onze regio.

Wat willen we bereiken?
In de kadernota 2021 zijn voorstellen inzake het Meerjarig Uitgaven en Investeringsprogramma (MUIP) voorgelegd aan uw raad.

Het MUIP zorgt voor een belangrijke bijdrage aan het realiseren van de speerpunten uit het collegeprogramma 2018-2022, “Een gezonde toekomst voor Venray”. In de afgelopen twee jaar zijn belangrijke visiedocumenten en kadernota’s vastgesteld waarbij de drie rode draden steeds als leidende principes zijn gehanteerd:

Duurzaamheid
Om aan onze ambities op het gebied van duurzaamheid invulling te geven pakken we concrete zaken aan. Zo leggen we zonnepanelen op ons gemeentehuis en verduurzamen onze verlichting. Ook wordt de openbare verlichting in fases verduurzaamd. Gaan we onderzoek doen naar het plaatsen van windmolens, vindt de tender zonneparken plaats, neemt Venray een aandeel in de financiering van de ontwikkeling van Enexis en onderzoeken we of Venray een aandeel neemt in de ontwikkeling van het Wells Meer. Ook investeren we lokaal en regionaal in visievorming en deskundigheid zodat de samenleving (inwoners, bedrijfsleven en maatschappelijke instellingen) gestimuleerd wordt om haar eigen rol hier in te pakken.

Inclusieve samenleving
We willen dat iedereen mee kan doen in Venray, ongeacht zijn of haar situatie. Om dat te bereiken moeten we er continu alert op zijn dat ons beleid ook daadwerkelijk toegepast kan worden op iedereen. Ook voor onze inwoners is het bewust worden van, en het rekening houden met, inwoners met en zonder beperkingen, jong en oud, autochtoon en allochtoon of de geaardheid kortom met iedereen die in Venray woont, belangrijk. De lokale inclusie agenda zal continu onze aandacht vragen en krijgen.

Veiligheid
Onze focus blijft liggen op complexe handhavingsproblematieken zoals ondermijning, drugsafval en criminele activiteiten. We zoeken hierbij nadrukkelijk ook de samenwerking in de regio op. In 2021 wordt gestart met de  voorbereidingswerkzaamheden voor de noodzakelijke nieuwbouw van de brandweerkazerne.

Wat gaan we daarvoor doen?
Programma Leven
Iedereen doet naar vermogen mee en participeert daardoor in de Venrayse samenleving. De kracht van de Venrayse samenleving geldt hierbij als uitgangspunt. Goede en betaalbare zorg en voorzieningen, gezonde burgers, voldoende werkgelegenheid zijn daarbij belangrijke thema’s.
Uitvoering geven aan de kadernota Sociaal Domein is een belangrijke en omvangrijke opgave voor gemeente, partners en burgers voor de komende jaren. Daarnaast is een nieuwe beleidsvisie op kunst en cultuur en de toekomstvisie van de NLW in voorbereiding en gaan we in 2021 volop hiermee aan de slag.
In 2021 ligt ten aanzien van onderwijshuisvesting de aandacht met name op de huisvesting van Focus en Spectrum.
Het in 2019 afgesloten Leefstijlakkoord met maatschappelijke partners en uitvoering van de vastgestelde projecten loopt door in 2021.

Programma Wonen
Wonen blijft in de volle breedte belangrijk binnen ons programma. Mede op basis van de woningbehoeftepeiling, wordt actief ingezet op het realiseren van een toenemende toekomstbestendige woningvoorraad. De woningmarkt staat onder druk. Ondanks de Corona-crisis en ondanks de oplevering van nieuwbouw nagenoeg conform het langjarig gemiddelde, is de vraag naar woningen onverminderd hoog. Op 7 juli 2020 is door de gemeenteraad een motie aangenomen waarin het college wordt opgeroepen om actiever te sturen op de woningbouw. Hiervoor wordt momenteel een uitvoeringsprogramma ontwikkeld, dat begin 2021 aan de raad zal worden voorgelegd. In september is de Regionale Woonvisie 2020-2024 vastgesteld. In deze visie worden voor Noord-Limburg trends en ontwikkelingen geschetst en tevens wordt aangegeven waar de focus de komende jaren op gelegd zou moeten worden. Motie en Woonvisie spreken elkaar hierin niet tegen. De regionale woonvisie biedt de ingrediënten voor de lokale uitwerking in 2021. Ook blijven we ons inzetten voor een zo optimaal mogelijk beheer van de openbare ruimte tegen minimale kosten. In 2021 starten we met de uitvoering van de aanbevolen wijzigingen in het afvalbeheer. Zo komen we een stap dichter bij het behalen van onze ambities uit de “Kadernota afvalbeleid 2013-2025 – Venray rijk aan grondstoffen”. Wanneer de Nationale bomenstrategie beschikbaar komt, vindt herziening van het bosbeheerplan plaats zodat we hierop aan kunnen sluiten. Met concrete projecten in regionaal verband pakken we de problematiek van ondermijning aan.

Programma Werken
Ook in 2021 zetten we in op de Venrayse “topsectoren”: zorg, agro, logistiek, maakindustrie, vrijetijdseconomie en detailhandel/centrumontwikkeling. We zijn binnen de regio gidsgemeente als het gaat om agrofood en zorg. We investeren in de samenwerking tussen ondernemers-onderwijs-onderzoek-overheid-omgeving (5 O’s). We maken continu de afweging of we zaken lokaal of regionaal oppakken. Belangrijke randvoorwaarden daarbij zijn; efficiency en effectiviteit, snelheid en herkenbaarheid (van onze regio) door derden.
Belangrijke activiteiten en impulsen in 2021 om deze doelstellingen in dit programma te bereiken zijn ontwikkelingen op bedrijventerreinen (De Spurkt en Wanssum) en infra (aanleg Oostverbinding Via Venray, verbetering stationsomgeving en aanvullende werkzaamheden in Wanssum en Blitterswijck in het kader van project Ooijen Wanssum). Daarnaast ligt de nadruk op natuur en landschapsontwikkeling zoals de Oostrumse Heide, de Maaswerken en Maasgaard. Bij toerisme en detailhandel blijven we inzetten op het centrum, de fiets- en wandelpaden en Venray Bloeit!.

Programma Besturen
Wij zien de noodzaak van, en de kansen voor, een bestuurskrachtige regio Noord Limburg en willen daarin als tweede stedelijke kern nadrukkelijk bijdragen aan de verdere ontwikkeling daarvan. Daarom hebben we de afgelopen 1,5 jaar stevig ingezet op een fundamentele herijking van de regionale strategische visie, draaiend om de kernambitie dat wij de gezondste regio willen zijn. Daarmee heeft Noord Limburg de Provincie Limburg en het Rijk weten te overtuigen om samen met ons een forse investeringsimpuls aan de ontwikkeling van deze regio te geven.
Daarbij wordt zo breed mogelijk ingezet op een goede samenwerking met partners. Dit kan zowel lokaal zijn, als samenwerking met buurgemeente(n) tot samenwerking met ketenpartners in de voorbereiding op de komst van de Omgevingswet. Daar waar we kansen zien, acteren we vanuit creativiteit en ondernemerszin.

Regiovisie/investeringsagenda
Begin juli 2020 hebben Rijk, de provincie Limburg en de regio Noord Limburg de regiodeal ondertekend. De komende jaren gaan we gezamenlijk voor een bedrag van € 35 mln een krachtige impuls geven aan de economische en sociale versterking van onze regio. Het is het sluitstuk van een proces dat we in december 2018 zijn gestart en waarin we toegewerkt hebben naar een nieuwe visie voor onze regio (de Gezondste regio), een gezamenlijke investeringsagenda met de provincie Limburg (ieder € 20 mln) en nu deze regiodeal. Daarbij zetten we niet alleen in op investeringen van de overheid maar willen we juist ook bedrijven en instellingen stimuleren om samen met ons te investeren in de Gezondste regio. De Venrayse bijdrage aan projecten die in regionale projectenveloppen worden geformuleerd nemen wij op in onze begroting.
Projecten die opgepakt gaan worden in het kader van de regiodeal zijn onder andere:

• Thema ‘future farming’: Brightlands Institute for the Future of Farming;
• Thema Partnerschap onderwijs en bedrijfsleven: 4 fieldlabs op het gebied van Future farming, Voeding & Gezondheid, Technological Innovation & Smart Logistics, Grensoverschrijdend Ondernemerschap;
• Thema Veilige en leefbare omgeving: Innovatieve controle-methode, Wijkgerichte data-driven aanpak, bewustwordingscampagne ondermijning en Meld Misdaad Anoniem, verbeteren van integratie en participatie arbeidsmigranten;
• Thema positieve gezondheid: Ontwikkelplan Gezondste Regio 2020-2022, burgerinitiatieven en huisartsenzorg in tijden van COVID-19 en erna, meerjarenprogramma Jeugd, Voeding en Gezondheid;
• Thema Grensoverschrijdende samenwerking: Grensoverschrijdende economie en kennisinfrastructuur.

Belastingscenario 2021
De kosten voor het verwerken van afval blijven flink stijgen en de inkomsten van ingeleverd afval daalt. Dit heeft tot gevolg dat het tarief voor de afvalstoffenheffing in 2021, evenals in2020, oger zal stijgen dan het inflatiepercentage, namelijk met 14,2%.
De OZB en de rioolheffing stijgen respectievelijk met 1,8% en 1,7%. De totale lastendruk stijgt daarmee met 4,97%.

COVID-19
De gevolgen van COVID-19 zullen in 2021 en volgende jaren zeker nog doorwerken. Het rijk past de maatregelen regelmatig aan op basis van de actuele situatie op dat moment. Inhoudelijk zullen we ons daaraan verhouden en onze verantwoordelijkheid nemen. Financieel gaan we er vanuit dat de extra kosten worden gecompenseerd door het rijk.

Begrotingsresultaat
Bij de kadernota 2021 dit voorjaar hebben we u een meerjarenperspectief gepresenteerd waarbij 2021 nog licht positief is en de jaren daarna negatief. In deze begroting is 2021 nog steeds licht positief, echter de jaren daarna is het saldo verslechterd. De grootste veranderingen worden veroorzaakt door de positieve gevolgen van de mei-circulaire en de verwachte negatieve ontwikkeling van de herijking van het gemeentefonds en het Sociaal Domein. Dit zet onze begroting onder druk. Het college heeft bij de bespreking van de kadernota 2021 in de raad reeds een duidelijke winstwaarschuwing afgegeven.

Op de aanpassingen van het rijk hebben wijzelf geen directe invloed. Op de uitgaven binnen het Sociaal Domein wel, zij het beperkt. Vanuit de uitgangspunten voor ons financiële beleid is er nog voor de zomer direct actie ondernomen door een taskforce in het leven te roepen die in beeld heeft gebracht wat de mogelijkheden zijn om de uitgavenstijging bij het Sociaal Domein te blijven beheersen.
Dit heeft geleid tot een structurele taakstelling van € 1,7 miljoen. Een aantal voorstellen zal nog aan uw raad worden voorgelegd.

De verwachting is dat de gevolgen van de uitgavenstijging in het Sociaal Domein daarmee niet volledig zijn opgevangen. Bovenop de taakstelling van € 1,7 miljoen berekenen we dat de uitgaven nog extra stijgen met € 1,3 miljoen in 2021 tot 2,9 miljoen in 2024. Het tekort in de meerjarenbegroting van 2024 van € 2,3 miljoen euro dekken we af met een extra taakstelling voor datzelfde bedrag. Daardoor is het resultaat in 2024 nul. Het is voor ons de opgave om de totale taakstelling van 4,1 miljoen in 2024 de komende jaren op te lossen. Hierbij moet worden opgemerkt dat de omvang van het tekort een momentopname is. Door de vele onzekerheden zal ons financieel meerjarenperspectief frequent veranderen. Op die momenten zullen we direct acteren om het financiële evenwicht steeds zo snel mogelijk te herstellen.
Het eerste moment hiervoor is de septembercirculaire 2020 die op 15 september 2020 is ontvangen.

Een eerste blik op de gevolgen van de septembercirculaire 2020 laat zien dat alleen incidentele middelen zijn toegekend.

Weerstandsvermogen
De weerstandsvermogen is op orde en blijft ook na inzet voor de incidentele lasten ruim boven de minimumwaarde van 1,0.

Als college bieden wij u hiermee met trots deze meerjarenbegroting aan. Trots, omdat Venray adequaat anticipeert op oplopende uitgaven in het sociaal domein; omdat we nauwgezet onze financiële situatie monitoren en bijsturen in deze onzekere tijden én trots omdat we desondanks nog steeds onze ambities voor de Venrayse samenleving kunnen blijven waarmaken.

Het college van burgemeester en wethouders van gemeente Venray.